دستاوردهاي جهاد با مرتدها در صدر اسلام (209)

دستاوردهاي جهاد با مرتدها در صدر اسلام (209)

 

(برگرفته از کتاب ارزشمند « روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم»)

به قلم : استاد ابوحمزه المهاجر هورامی

 

بسم الله  و الحمد لله

اما بعد :

يكى از محققان معاصر مى نويسد: ماجراى ردّه به طور مستقيم، در حلّ بحران خلافت، كه در اواخر عمر پيامبرخاتم در حال شكل گيرى بود، نقش مهمى داشت؛ چرا كه بيش تر گرايش هاى سياسى را به يك خطر مشترك جلب نمود. اين حركت دو نتيجه مثبت به همراه داشت: يكى سياسى و ديگرى نظامى ؛  نتيجه سياسى آن تسهيل بحران حكومت بود و نتيجه نظامى آن تجربه اى بود در جنگى با آن وسعت كه منطقه حجاز تا آن روز به خود نديده بود.[1]  پژوهش گر ديگرى نوشته است: هدف ابوبكر از جنگ هاى ردّه تنها بازگرداندن قبايل عرب به دين اسلام نبود، بلكه علاوه بر آن، هدفش تثبيت دولت اسلامی  و بازگرداندن اطاعت آن ها از حكومت مركزى مدينه بود.[2]

جنگ با مرتدها، چنان دستاوردهايي به دنبال داشت كه به مرحله ي زماني و مكاني خاصي محدود نشد و آثار وپيامدهايش، باورها و انديشه هاي تمام نسلها را در بلندمدت تحت تأثير قرار داد و بر منشها و جريانهاي پس از خود در طول تاريخ به اندازه اي اثر گذاشت كه نسلهاي مختلف همچنان از آن، بهره ي فكري و عملي ميبرند. جنگهای دوران ارتداد، نشان داد که:

1ـ اسلام، از تمام جريانها و باورهاي فكري و عملي برتر است.

2ـ رهبري مركزي به عنوان پايگاهي استوار، ضرورت گريزناپذير جامعه ي اسلامي است.

3ـ شبه جزيره ي عربستان، مركز گسترش اسلام شد.

4ـ جنگهاي ارتداد، ميداني براي پرورش فرماندهان فتوحات اسلامي گردید .

 5ـ شناخت درست و اصولي از جريان ارتداد به دست آمد

 6ـ استقرار تشكيلات اداري و برقراري ثبات و آرامش

ابوبكر صديق  پس از فروخواباندن فتنه ي ارتداد، تشكيلات اداري خلافت اسلامي را بر اساس تقسيم بندي شبه جزيره به مناطق حكومتي زير قرار داد:

مكه: اميرش عتاب بن اسيد بود كه در زمان رسول خدا صلى الله عليه وسلم بدين سِمت گمارده شد و در دوره ي ابوبكر  بر پُستش باقي ماند.

طائف: عثمان بن ابي العاص در زمان رسول خدا صلى الله عليه وسلم به امارت طائف منصوب شد و ابوبكر صديق او را بر اين منصب باقي گذاشت.

صنعاء: مهاجر ابي اميه، آن را فتح كرد و پس از پايان جنگ با مرتدين به عنوان والي آنجا منصوب شد.

حضرموت: فرماندارش، زياد بن لبيد بود.

زبيد و رفع: فرماندار اين مناطق، ابوموسي اشعري  بود.

خولان: يعلي بن ابي اميه به امارت آن گماشته شد.

جند يمن: معاذ بن جبل  والي آن بود.

نجران: امير آن، جرير بن عبدالله  بود.

بحرين: علاء بن حضرمي والي آن بود.

جرش: عبدالله بن نور حاكم آن بود.

عمان: حذيفه بن محصن  والي آن بود.

يمامه: كه سليط بن قيس به فرمانداري آن منصوب شد[3]

جنگهاي رده در دوران خلافت ابو بكر صديق اتفاق افتاد جامعه و حكومت نوپاي اسلام بدون حضور رسول الله صلى الله عليه وسلم مورد آزمايش سختي قرار گرفت و وارد بحران سختي شد بحراني كه گستره ي جغرافيايي آن تقريبا تمام شبه جزيره را در بر مي گرفت اين جنگها نوعي همبستگي و اتحاد را در ميان هسته ي اصلي حاكميت اسلامي(مسلمانان مكه و مدينه ) ايجاد كرد وتمام اختلاف نظرهايي كه در مورد جانشيني پيامبر بروز كرده بود به فراموشي سپرده شد و همه ي صحابه جهت دفاع از كيان اسلام برخاستند .

جنگهاي رده يكپارچگي سياسي جامعه ي عربستان را تضمين كرد و جامعه را از حالت قبيله اي به سمت حكومتي فراگير سوق داد و موجب گرديد اعراب بر باور اسلام ايستادگي كنند و در راه آن جانفشاني كنند. هدف نهايي فتوحات دوران خليفه ي اول، گسترش اسلام و نابودي طاغوتهايي بود كه بر گردن مردم سنگيني مي كرد. ابوبكر صديق و بلكه عموم مسلمانان بنا بر وعده هاي خداي متعال و رسول اكرم صلى الله عليه وسلم باور كامل داشتند كه نصرت و پيروزي، از آن اسلام و مسلمانان مي باشد و از همين رو نيز آن نسل را نسل پيروزي مي دانيم كه وعده ي الهي را حق و تخلف ناپذير مي دانستند:هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ‏(صف/3)

 

موضوعات مرتبط: آثار ابوحمزه المهاجر هورامی روشنگران...